Prof. Dr. Mustafa YILMAZ
Prof. Dr. Mevlüt GÜLLÜ
Dr. Öğr. Üyesi Ömer Gökberk NARİN
Jeodezi, haritacılık ve topografyanın ilkelerini içerir. Bölgelere göre değişen yer çekimi, dünyanın dönüşü, kutupların durumu, gel-git gibi zamana bağlı olarak farklılık gösteren olaylar Jeodezi’nin inceleme konularındandır.
Yer, kendi ekseni etrafında dönen tüm gök cisimleri gibi, dönüşünün yol açtığı merkezkaç kuvvetinin etkisi ile basıklaşarak ideal bir küreden çok az sapan görünüm kazanmıştır.
Uluslararası standart olarak benimsenen Jeodezik Referans Sistem 1980 (GRS80 – Geodetic Reference System 1980) elipsoidi, yeryüzünün biçimine en uygun referans geometrik şekil olarak kabul edilir. Yeryüzü ya da onun bir parçası ideal olarak bu elipsoide göre ölçülür.
Ancak, gerek tarihsel alışkanlık, gerekse uygulamadaki kolaylık nedeniyle yeryüzünün topoğrafik yüksekliklerinin deniz seviyesine göre belirlenmesi, uygulamada jeoid adı verilen ve ideal bir elipsoitten farklı bir geometrik şekil tanımlamayı gerekli kılmıştır. Bunun nedeni, yerkürenin iç yapısının tümüyle homojen olmamasından kaynaklanan yer çekimi farklılıkları yüzünden deniz seviyesinin yer çekimi ivmesinin nispeten az olduğu alanlarda GRS80’e oranla daha yüksek, ivmenin daha çok olduğu alanlarda ise daha alçak olmasıdır.